نخستین کنگره ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیطزیست در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز آغاز به کار کرد. بهگزارش روابطعمومی دانشگاه شیراز، آیین گشایش نخستین کنگره ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیطزیست با شعار «فناوری هوشمند، زمین سبز و آینده پایدار»، صبح چهارشنبه ۱۲شهریورماه، با حضور جمعی از مسؤولان، پژوهشگران و دانشگاهیان، در تالار سیدجمالالدین اسدآبادی دانشکده کشاوزی دانشگاه شیراز برگزار شد.
هوش مصنوعی راهکاری عملی برای تحول هوشمندانه کشاورزی است
معاون پژوهشی دانشگاه شیراز نیز در این مراسم، هوش مصنوعی را ضرورتی انکارناپذیر برای جهش علمی و توسعه کشاورزی دقیق دانست و بر ضرورت بهرهگیری مسئولانه و اخلاقی از این فناوری تأکید کرد.
دکتر بهرام همتینژاد با بیان اینکه هوش مصنوعی امروز نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت برای پیشرفت علوم است، اظهار کرد: کشور ما در کمربند خشک جهان قرار دارد و تغییرات اقلیمی و پدیده خشکسالی امنیت غذایی را به مخاطره انداخته است. ادامه روند سنتی کشاورزی دیگر ممکن یا مسئولانه نیست و ما نیازمند تحولی هوشمندانه هستیم.
وی تصریح کرد: هوش مصنوعی میتواند با کشاورزی دقیق و بهرهگیری از دادههای ماهوارهای، حسگرها و پهپادها مصرف آب، کود و سموم را به حداقل و بازدهی محصول را به حداکثر برساند. مدیریت هوشمند منابع، پیشبینی شرایط جوی، تحلیل رطوبت خاک و مدیریت آبیاری از جمله راهکارهای عملی برای مقابله با خشکسالی است.
دکتر همتینژاد با اشاره به اهمیت پردازش تصویر و یادگیری ماشین، تصریح کرد: این فناوری میتواند سلامت محصولات، تشخیص آفات و حتی اصالت و کیفیت آنها را با دقت بالا ارزیابی کند و زنجیره امن غذایی را تکمیل کند.
وی افزود: دانشگاه شیراز اقدامات متنوعی در حوزه هوش مصنوعی انجام داده یا در حال انجام است که از جمله آنها میتوان به تاسیس پژوهشکده هوش مصنوعی، تشکیل شورای سیاستگذاری هوش مصنوعی، تأسیس شرکتهای دانشبنیان و برگزاری رویدادهای مرتبط اشاره کرد که این سمینار نمونهای از آنهاست.
دکتر همتینژاد تأکید کرد: هوش مصنوعی اگر بدون رعایت ملاحظات اخلاقی، حفظ حریم خصوصی دادهها و شفافیت در تصمیمگیری توسعه یابد، خود میتواند تهدیدی جدی ایجاد کند. نقش ما به عنوان دانشگاه و پژوهشگر، نه تنها توسعه فناوری بلکه تدوین چارچوبهای امن و اخلاقی برای بهرهبرداری مسئولانه از آن است.
معاون پژوهشی دانشگاه شیراز در پایان افزود: این سمینار فرصتی است برای تبادل ایدهها و یافتن راهکارهای بومی برای چالشهای ملی و امیدوارم سرآغازی باشد برای همکاری گستردهتر دانشگاه، صنعت و بخش کشاورزی.
توسعه کاربرد هوش مصنوعی در کشاورزی با حمایت از شرکتهای دانشبنیان ضروری است
رئیس مرکز راهبردی ستادهای اقتصاد دانشبنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری نیز در این کنگره با تأکید بر اهمیت کاربرد هوش مصنوعی در بخش کشاورزی، اعلام کرد که بدون حمایت عملی و ایجاد بازار برای شرکتهای دانشبنیان و استارتاپهای کشاورزی، توسعه فناوری در این حوزه با شکست مواجه میشود و دستیابی به اهداف رشد اقتصادی ۸ درصدی برنامه هفتم غیرممکن خواهد بود.
دکتر عبدالحسین بهرامی در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، با اشاره به اهمیت شرکتهای دانشبنیان در بخش کشاورزی اظهار کرد: در کشور حدود ۱۱هزار شرکت دانشبنیان وجود دارد که تنها پنج درصد آنها در حوزه کشاورزی فعال هستند. برای رسیدن به اهداف رشد اقتصادی هشت درصدی برنامه هفتم، لازم است تعداد این شرکتها افزایش یابد و جریان نوآوری آنها در نظام اقتصادی و حکمرانی کشور رسوخ پیدا کند.
وی افزود: ایجاد شرکتهای دانشبنیان بدون ایجاد بازار مناسب، باعث سرخوردگی و مهاجرت کارآفرینان و فناوران میشود. بنابراین هم به شکلگیری این شرکتها و هم به تسهیلگری بازار آنها نیاز داریم تا نیازهای فناورانه بخش کشاورزی برطرف شود.
رتبه ایران در تحقیقات نظری هوش مصنوعی بهتر از کاربرد آن در صنعت است
دکتر بهرامی با اشاره به وضعیت هوش مصنوعی در کشور گفت: ایران در تحقیقات بنیادین هوش مصنوعی رتبه چهاردهم جهان را دارد، اما در کاربرد آن در بخشهای صنعتی و اقتصادی، رتبه ما به ۷۵ میرسد. یکی از حوزههای مهم برای کاربرد هوش مصنوعی، کشاورزی است که همافزایی تجربه کشاورز و فناوری میتواند بهرهوری را افزایش دهد.
وی، سه نیاز اصلی برای موفقیت در کاربردیسازی هوش مصنوعی در کشاورزی را فراهم کردن زیرساخت فنی مناسب، آموزش و توانمندسازی کشاورزان و دسترسی به دادههای دقیق و با کیفیت عنوان کرد.
رئیس مرکز راهبردی ستادهای اقتصاد دانشبنیان با اشاره به پروژه «دستیاران هوش مصنوعی وزارتخانهها» گفت: این پروژه به عنوان یک ابتکار استراتژیک میتواند فضای حکمرانی کشور را از تصمیمگیری به تصمیمسازی تبدیل کند. در استان فارس نیز دستیار هوش مصنوعی وزارت جهاد کشاورزی توسط تیم دانشگاه شیراز در حال شکلگیری است که ظرفیت مهمی برای توسعه کاربرد هوش مصنوعی در کشاورزی به شمار میآید.
دکتر بهرامی تأکید کرد: هدف از این پروژه جایگزینی تصمیمگیری مدیران نیست، بلکه کمک به اتخاذ تصمیمهای بهینه، بهرهور و کمخطاست.
وی با تأکید بر نقش سرمایه انسانی و تیمهای تخصصی در دانشگاهها، اعلام کرد: ما در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان آمادگی داریم در کنار هستههای پژوهشی دانشکده کشاورزی، برنامههای کاربردیسازی هوش مصنوعی را اجرایی و از آن حمایت کنیم.
دکتر بهرامی افزود: هدف نهایی افزایش بهرهوری، ایجاد ارزش افزوده در بخش کشاورزی و توسعه هستههای فناور و شرکتهای دانشبنیان است تا نیازهای فناورانه این حوزه برطرف شود و از مدلهای موفق و نوین تحولآفرین بهرهمند شویم.
رئیس مرکز راهبردی ستادهای اقتصاد دانشبنیان با ابراز امیدواری برای دورههای آتی کنگره گفت: امیدواریم در سالهای آینده شاهد نتایج عملی و ملموس این همکاریها و رونمایی از محصولات و خدمات فناورانه باشیم.
ضرورت ارتقای بهرهوری آب و خاک در کشاورزی/ هوش مصنوعی میتواند هزینه تولید را کاهش دهد
معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به کاهش شدید منابع آبی کشور، بر ضرورت ارتقای بهرهوری در بخش کشاورزی تأکید کرد و گفت: استفاده از فناوریهای نوین و هوش مصنوعی میتواند نقش مهمی در کاهش هزینه تولید و تأمین امنیت غذایی کشور ایفا کند.
صفدر نیازی شهرکی در نخستین کنگره ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیطزیست در دانشگاه شیراز گفت: منابع آبی کشور در سال گذشته با کاهش ۴۰ درصدی بارشها و حدود ۶۷۰ درصد افت دبی رودخانهها با بحران جدی روبهرو شد. این مسئله لطمه سنگینی به بخش کشاورزی زد و بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد اراضی کشاورزی کشور با کمآبیاری مواجه شدند.
وی با بیان اینکه امنیت غذایی امروز به ابزاری برای فشار بر ملتها تبدیل شده است، گفت: دو سال است که در غزه جنگ ادامه دارد و دشمن تلاش دارد مردم را با غذا تسلیم کند. این نشان میدهد غذا مقولهای حیاتی است و نمیتوان آن را به واردات وابسته کرد. کشور ما سالانه ۱۲۰ میلیون تن مواد غذایی مصرف میکند و ۱۰ تا ۲۰ میلیون تن هم واردات دارد. اما واردات محصولاتی مانند ترهبار عملاً غیرممکن است. هیچ کشوری نمیتواند ۴۰ میلیون تن ترهبار به ما بدهد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: برای تأمین غذای مردم سه ضلع باید در کنار هم باشند؛ دانشگاه در مقام علم، کشاورز در مقام تولید و دولت در مقام سیاستگذاری. در این مسیر باید ارتقای بهرهوری را جدی بگیریم. اساتید باید در حوزه بهنژادی ارقام مقاوم به خشکی و کمآببر ورود کنند و کشاورزان نیز روشهای نوین مانند آبیاری شبانه و تغذیه مناسب را دنبال کنند.
وی با تأکید بر اینکه کشاورزی ایران نیازمند نظم و مدیریت در بخش آب است، افزود: دو محور باید جدی گرفته شود؛ نخست تحویل حجمی آب تا بدانیم چه میزان مصرف میشود و دوم مدیریت الگوی کشت. اگر این دو محقق شود بخش عمده مشکلات تولید حل خواهد شد.
نیازی شهرکی با اشاره به ضرورت توسعه کشاورزی هوشمند گفت: اکنون بیش از ۱۰۰ پایلوت آبیاری هوشمند با همکاری دانشگاهها و شرکتهای دانشبنیان اجرا شده است اما چالش اصلی، انتقال این فناوریها به مزرعه است. ما فاصله زیادی با یافتههای علمی دانشگاهها داریم و باید بتوانیم علم را به کشاورزی سنتی و معیشتی منتقل کنیم.
وی با اشاره به نیاز به زیرساختهای فناورانه اظهار کرد: هوش مصنوعی صرفاً ابزار نیست؛ به اینترنت پرسرعت، دادههای دقیق و حتی ماهوارههای ملی نیاز دارد. با تصاویر کمدقت نمیتوان الگوی کشت علمی طراحی کرد. بنابراین توسعه زیرساختها باید در اولویت قرار گیرد.
معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی بیان کرد: اگر نتوانیم هزینه تولید را کاهش دهیم، فناوریهای پیشرفته عملاً کاربردی نخواهند داشت. کشاورز نمیتواند سیستمهای چندصد میلیون تومانی آبیاری را اجرا کند. بنابراین باید راهکارهایی ارائه دهیم که متناسب با شرایط اقتصادی و معیشتی کشاورزان باشد. دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و سیاستگذاران باید دست به دست هم دهند تا بتوانیم امنیت غذایی کشور را حفظ کنیم.
ضعف زیرساختها چالش اصلی توسعه هوش مصنوعی در کشور/ پژوهشگران به داده تمیز و توان پردازشی نیاز دارند
مدیرکل دفتر سیاستگذاری پژوهشی وزارت علوم با تأکید بر اهمیت هوش مصنوعی در عرصههای مختلف، گفت: کشور ما از نظر پژوهش و تربیت نیروی انسانی در این حوزه کمبودی ندارد، اما ضعف زیرساختها، نبود دادههای تمیز و محدودیت دسترسی به توان پردازشی، مانع بهرهگیری کامل از ظرفیتها شده است.
دکتر صمد نژادابراهیمی در آیین گشایش نخستین کنگره ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیطزیست در دانشگاه شیراز، اظهار کرد: هوش مصنوعی چه ما بخواهیم چه نخواهیم، فشار زیادی دارد و ما را به سمت خود میبرد. تصمیمسازیها و سیاستگذاریها در این عرصه باید از همین جمعهای علمی آغاز شود.
وی با بیان اینکه دانشگاهها و مراکز علمی کشور طی دودهه گذشته در حوزه هوش مصنوعی پژوهشهای قابلتوجهی انجام دادهاند، افزود: خوشبختانه از نظر تولید علم و نیروی انسانی هیچ کمبودی نداریم، اما مشکل اساسی در مرحله اجراست؛ زیرا زیرساخت مناسب، اینترنت پرسرعت و آمادگی سازمانها برای پذیرش این فناوری وجود ندارد.
مدیرکل دفتر سیاستگذاری پژوهشی وزارت علوم با اشاره به اقدامات معاونت علمی ریاست جمهوری در زمینه توسعه دستیارهای هوش مصنوعی، گفت: این حرکت که حتی وزرا و معاونان وزرا در حال آموزش برای پذیرش فناوری هستند، بسیار ارزشمند است. تصمیمسازان باید درک مناسبی از این ابزارها داشته باشند تا بتوانند بهدرستی از آنها بهره ببرند.
دکتر نژادابراهیمی با اشاره به اینکه مسئله اصلی کشور در حوزه هوش مصنوعی، کمبود دادههای قابل اعتماد است، تصریح کرد: واقعیت این است که دادههای ما در دستگاهها تمیز نیستند و پژوهشگران گاهی ترجیح میدهند دادههای خود را از منابع خارجی مانند گوگل بگیرند، چون کیفیت بهتری دارد. بدون داده تمیز، توسعه الگوریتمهای هوش مصنوعی ممکن نیست.
لزوم دسترسی پژوهشگران به توان پردازشی
وی با قدردانی از معاونت علمی برای تأمین و استقرار GPU فارمها، بیان کرد: درحال حاضر زیرساخت سختافزاری قابل قبولی فراهم شده اما باید سهم مشخصی از توان پردازشی، مثلاً ۱۰ تا ۲۰ درصد، به پژوهشگران اختصاص یابد. در غیر این صورت محققان ما نمیتوانند الگوریتمهای خود را توسعه دهند.
مدیرکل دفتر سیاستگذاری پژوهشی وزارت علوم در پایان گفت: بایدها، نبایدها و پیامدهای هوش مصنوعی موضوعی است که همه ما باید به آن توجه کنیم. هدف مشترک همه ما افزایش بهرهوری است؛ چه در بخش آب و خاک، چه در پژوهش و چه در سایر حوزهها. امیدواریم با حمایت و همکاری همه دستگاهها، بتوانیم این فناوری را بهصورت عملی و مؤثر وارد عرصههای مختلف کشور کنیم.
استفاده مسئولانه از فناوری و هوش مصنوعی، کلید توسعه پایدار و صلح جهانی
در بخشی از پیام یونسکو خطاب به نخستین کنگره ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیطزیست در دانشگاه شیراز آمده است: نسل جوان با بهرهگیری علمی، اخلاقی و مسئولانه از فناوری و هوش مصنوعی میتواند نقش محوری در پیشرفت کشور، حفاظت از محیطزیست و ارتقای صلح و توسعة پایدار در جهان ایفا کند.
دکتر محسن غلامی، مدیر بخش آموزش یونسکو نیز در آیین گشایش نخستین کنگره ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیطزیست، متن پیام یونسکو را خطاب به این کنگره قرائت کرد. در این پیام آمده است:
حضار گرامی، مسئولان محترم دانشگاه شیراز، اساتید بزرگوار و جوانان پرانرژی و بااستعداد، سلام عرض میکنم؛ مایة خوشحالی و افتخار است که امروز در این جمع حضور دارم. دیدار با شما، بهویژه دانشجویان و پژوهشگران جوان، که آیندهسازان این سرزمین و جهان بهشمار میآیید، برای من بسیار دلگرمکننده است. اجازه میخواهم در آغاز از میزبانی گرم و صمیمانة دانشگاه شیراز و همة دستاندرکاران این نشست علمی صمیمانه قدردانی کنم.
یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، از ابتدا برای ایجاد صلح در جهان ایجاد شده است؛ صلحی که تنها با گفتوگو و همبستگی میان ملتها بهدست نمیآید، بلکه نیازمند تضمین توسعة پایدار در همة کشورهاست. در جهان امروز ما با چالشهای متعددی برای دستیابی به توسعة پایدار روبهرو هستیم؛ چالشهایی که بیشتر آنها توسط ما انسانها ایجاد شدهاند، از تغییرات اقلیمی و آسیبهای زیستمحیطی گرفته تا سوءاستفاده از فناوریهای نوین و بحرانهای اجتماعی. این چالشها نهتنها مانع توسعة پایدار میشوند، بلکه مهمتر از آن صلح و آرامش را متزلزل کرده و زمینه را برای افزایش خشونت و نابرابری فراهم میسازند. در چنین شرایطی، استفادة بهینه از منابع طبیعی و انسانی و بهکارگیری مسئولانة فناوری اهمیتی حیاتی دارد.
یونسکو بهعنوان یک آژانس تخصصی سازمان ملل که در پنج حوزة آموزش، علم، فرهنگ، علوم اجتماعی و انسانی و ارتباطات و اطلاعات فعالیت دارد، تلاش میکند با گسترش همکاریهای بینالمللی و بهکار بستن دانش، خرد و تخصص، ظرفیتهای جهانی را برای یافتن راهحلهای مؤثر در برابر چالشهای پیشرو تقویت کند. یکی از عرصههای اصلی این پاسخ، بهرهگیری صحیح و سازنده از فناوری است؛ فناوریای که اگر آگاهانه و مسئولانه بهکار گرفته شود، میتواند به ابزاری نیرومند برای پیشرفت بشر و حفاظت از زمین ما بدل شود.
فناوری بسط تواناییهای انسان است؛ در واقع سختافزارها امتداد توانمندیهای فیزیکی ما هستند و نرمافزارها ادامة تواناییهای ذهنی ما. به این ترتیب، فناوری توان انسان را برای هر اقدام مثبت و معنی افزایش میدهد. لذا مسئلة اصلی این است که چگونه و با چه نیتی از آن استفاده کنیم. فناوری میتواند ابزاری توانمند برای مواجهة خردمندانه با چالشهای بشر و حل آنها باشد یا بالعکس، سرچشمة بحرانها و آسیبهای تازه باشد. از همین رو، یونسکو همواره میکوشد با تدوین معیارها و چارچوبهای اخلاقی و قانونی، استفادة آگاهانه و مسئولانه از فناوری را ترویج کند تا این ابزار در خدمت خیر عمومی باشد.
کمبود آب در ایران امروز صرفاً یک مسئلة زیستمحیطی نیست، بلکه بحرانی ست با پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی. این بحران از یکسو کشاورزی و امنیت غذایی را با تهدیدی جدی روبهرو کرده و از سوی دیگر، با خشک شدن تالابها و کاهش تنوع زیستی، اکوسیستمهای طبیعی را آسیبپذیر ساخته است. پاسخ به چنین چالشی، مدیریت خردمندانه و پایدار منابع را میطلبد. فناوریهای نوین در این مسیر میتوانند با بهبود بهرهوری، کاهش اتلاف و حفاظت از منابع طبیعی نقش کلیدی در پاسخ به این چالش ایفا کنند؛ هوش مصنوعی بهعنوان یکی از پیشرفتهترین فناوریهای امروز ظرفیت آن را دارد که در رصد، مدیریت و پیشبینی مسائل محیطزیستی و کشاورزی نقشی کلیدی ایفا کند.
هوش مصنوعی، همانند سایر فناوریها، هم میتواند منبع فرصت باشد و هم سرچشمة تهدید؛ بسته به چگونگی استفاده، میتواند به کاهش و مدیریت بحرانهای زیستمحیطی، اجتماعی و اقتصادی یاری رساند یا بالعکس، بر شدت و ابعاد آنها بیفزاید. اینجاست که آموزش نقش کلیدی پیدا میکند. آموزش با رویکردی علمی، اخلاقی و مسئولانه، نسل آینده را قادر میسازد که با دیدی مسئولانه، علمی و اخلاقی از این ابزار قدرتمند بهره گیرد؛ چرا که آیندة کشور و جهان در دستان همین نسل جوان است.
در همین راستا، دفتر یونسکو در تهران از طریق برنامهها و همکاریهای مشترک با دستگاههای دولتی و نهادهای عمومی و مردمی تلاش میکند ظرفیتهای ملی را برای بهرهبرداری پایدار از منابع، آموزش نسل جوان و استفادة مسئولانه از فناوریهای نوین تقویت کرده و ایران را در مسیر دستیابی به توسعة پایدار و مواجهه با چالشهای امروز و فردا یاری رساند.
کنگرة ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست در دانشگاه شیراز نمونهای از پیوند میان علم، فناوری و مسئولیت اجتماعی است. محوریت بحثها پیرامون استفادة مسئولانه از آموزش و هوش مصنوعی برای رویارویی با چالشهای اقلیمی بر این نکته تأکید دارد که راه برونرفت از بحرانهای پیچیدة امروز تنها از مسیر پژوهش و خلاقیت میگذرد. این گردهمایی فرصتی ارزشمند است تا نسل جوان، در کنار استادان و پژوهشگران، دیدگاههای نوآورانهای را مبتنی بر راهکارهای علمی و عملی برای توسعة پایدار به اشتراک گذارند.
نهایتاً، دستیابی به استفادة پایدار از منابع، در پایان، بار دیگر بر اهمیت تلاش مشترک برای ساختن آیندهای روشنتر برای ایران و همة جهان تأکید میکنم؛ آیندهای که در آن علم، اخلاق و فناوری دست در دست هم داشته باشند و به خدمت انسان و زمین درآیند. از تمامی جوانانی که با انگیزه و اشتیاق در این نشست شرکت کردهاند صمیمانه تقدیر میکنم و از دستاندرکاران و برگزارکنندگان این همایش ارزشمند نیز سپاسگزارم. امیدوارم چنین تلاشهایی به گامهای بزرگتری در مسیر صلح، توسعة پایدار و شکوفایی علمی منجر شود.
دکتر حمیدرضا پورقاسمی، دبیر علمی کنگرة ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست در دانشگاه شیراز نیز در آیین گشایش این رویداد اعلام کرد: ۲۱۱ مقاله به دبیرخانه همایش رسیده که از این تعداد، ۱۵۰ مقاله براساس نظر هیئت داوران پذیرش گرفته است. از میان مقالات پذیرفته شده نیز، ۱۱ مقاله درقالب سخنرانی و ۱۲۸ مقاله بهصورت پوستر ارائه خواهد شد.
بهگفتهی او، دو نشست تخصصی با عناوین «هوش مصنوعی: حکمرانی در آموزش و پژوهش» و ارتباط دانشگاه و صنعت «کشاورزی دقیق: پذیرش، آموزش، زیرساخت» در این رویداد برگزار خواهد شد که در آن چالشهای هوش مصنوعی در آموزش و پژوهش و کاربردهای هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیطزیست ازسوی پژوهشگران، سیاستگذاران و صنعتگران مطرح و به بحث و بررسی گذاشته خواهد شد.
معاون پژوهشی دانشکده کشاورزی محورهای اصلی این رویداد را بهرهوری و ارتقای صنایع طبیعی و کشاورزی، مدیریت اقلیم و مدیریت هوشمند منابع آب، هواشناسی، تغییرات اقلیمی و آمایش زیستبوم، مدیریت خاک و کشاورزی پایدار، فرآیندها و کشاورزی هوشمند، کلانداده و توسعه کشاورزی، مطالعه آفات و تنوع زیستی کشاورزی، سنجش از دور منابع طبیعی و محیطزیست، حفاظت از زیستمحیط و پایش طبیعت، ارتقای کیفیت و امنیت غذایی، طراحی ماشینها و رباتهای هوشمند در مزارع و کارخانههای فرآوری، آموزش و خدمات کشاورزی در عصر تکنولوژی و پژوهشهای اخلاقی در کشاورزی عنوان کرد.





















